Atrakcje okolicy Rymanów - Jaś Wędrowniczek - Rymanów

JAŚ WĘDROWNICZEK Rymanów

0

Atrakcje okolicy Rymanów

Rymanów – miasto ukryte wśród wzgórz

Malownicze miasteczko położone nad rzeką Tabor  w Beskidzie Niskim na trasie Krosno-Sanok. Miasto okalają tzw. Wzgórza Rymanowskie o wysokości do 615 m n.p.m.

Aktualnie na wzgórzach znajdują się elektrownie wiatrowe, które działają dzięki silnym „wiatrom rymanowskim”, wiejącym od południa.  Miasto powstało w XIV wieku, a rozwój zawdzięcza swojemu położeniu na zbiegu szlaków handlowych, posiada też liczne zabytki, w tym także pozostałości po dawnej gminie żydowskiej. Charakterystyczne dla miasta są też ścieżki turystyczne – szlaki piesze, i rowerowe, nawiązujące do bogatej historii okolicy.

Historia Rymanowa

Miasto powstało w 1376 roku, od tamtej pory stale rozwijało się, zwłaszcza jako miejsce kontaktów handlowych, a począwszy od XV wieku stale rosła liczba mieszkającej tutaj społeczności żydowskiej. Miasto stało się ważnym ośrodkiem chasycyzmu. Z Rymanowa pochodzi laureat nagrody Nobla - Isidor Isaac Rabi (1898-1988), wybitny fizyk amerykański, współtwórca radaru i bomby atomowej.

XVII i XVIII stulecie to czas wojen i licznych pożarów, wydarzenia te spowolniły tempo rozwoju miasta. Z Kolei w XIX w nastąpiła poprawa – rozwijał się handel i rzemiosło, miasto bowiem stanowiło miejsce zaopatrzenia dla okolicznych wsi. W 1884 r w pobliżu miasta powstała linia kolejowa, co sprzyjało dalszemu rozwojowi Rymanowa.

W XX w. obie wojny światowe przyniosły zniszczenia dobytku  i cierpienia mieszkańców. We wrześniu 1939 roku Niemcy zajęli miasto i rozpoczęli liczne represje względem mieszkańców. W 1944 Armia Czerwona wkroczyła do Rymanowa, wcześniej miały miejsce walki niemiecko-radzieckie, podczas których część miasta spłonęła.  W czasie II Wojny Światowej w Rymanowie powstał obóz dla jeńców sowieckich, a także getto skupiające Żydów  z Rymanowa i ościennych miejscowości.  


Zabytki Rymanowa

* Kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca * Kirkut Cmentarz Żydowski * Cmentarz komunalny * Synagoga * Kamienice mieszczańskie w rynku *Dworek szlachecki * Cmentarz jeńców radzieckich * Kalwaria Rymanowska

* Kościół parafialny powstał w latach 1779-1781, prezentuje styl barokowy, został wybudowany na zlecenie Józefa Ossolińskiego, wojewody wołyńskiego. Do najbardziej charakterystycznych i efektownych elementów kościoła należy:

  • herb Ossolińskich – topór – umieszczony na szczycie fasady
  • XIX – wieczny ołtarz główny, którego autorem był Józef Aszklar z Lubatowej
  • obraz Pięty – w głównym polu – według legendy ofiarowany przez Władysława Jagiełłę
  • renesansowy nagrobek Jana Sienieńskiego i jego żony Zofii z Paniowskich, wykonany ok. 1580 r.

* Cmentarz żydowski założono w Rymanowie w II połowie XVI wieku, dawniej nazywano go Żydowską Górą, do dnia dzisiejszego przetrwało:

  • 800 macew, jedna z nich upamiętnia austriackich żołnierzy wyznania mojżeszowego, którzy walczyli w okolicach Rymanowa
  • Dwa ohele, grobowce cadyka Manachema Mendla i jego żony oraz cadyka Cwi Hirscha i jego syna cadyka, do dzisiaj Chasydzi przybywają na rocznicę śmierci cadyka, szukając duchowego wsparcia

*Komunalny cmentarz zachwyca dużą liczbą starych pomników, do najciekawszych można zaliczyć położony w południowe wschodniej części grób ostatnich właścicieli Rymanowa – hrabiów Potockich, natomiast w części zachodniej mieści się kwatera wojskowa z I wojny światowej.

* Rymanowska synagoga usytuowana jest na rogu ulicy Bieleckiego i Rynku, obecnie odrestaurowana Jest jedną z najstarszych synagog w Polsce, pochodzi z XV lub z końca XVII wieku. Przez długi czas zaniedbana, odzyskała swoją świetność po przekazaniu jej w zarząd Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

* Piętrowe kamienice mieszczańskie pochodzą z XIX wieku i przetrwały we wschodniej części rynku.

* Dworek szlachecki, będący obecnie siedzibą Nadleśnictwa Rymanów, był dawniej dworem właścicieli Rymanowa – Potockich, powstał w I połowie XIX wieku

* Cmentarz jeniecki w Rymanowie to świadek bolesnej historii. W 1941 w tutejszym obozie wybuchła epidemia tyfusu plamistego, dziennie umierało ok 100 osób, do końca epidemii zmarło nawet 8 tys. jeńców.

* Kalwaria Rymanowska znajduje się na wzgórzu na wysokości 416 m n.p.m., Anna i Stanisław Potoccy założyli tutaj pod koniec XIX wieku Drogę Krzyżową. Pierwotnie na szczycie wzgórza znajdowała się Kaplica Bożego Grobu, a stacje zbudowano z czerwonej cegły. Niestety, większość zabytkowych stacji i sama kaplica nie przetrwały walk z 1944 roku. Obecnie zwieńczeniem stacji jest kapliczka powstała w 1981 roku.

Regionalna Izba Historyczna

Mieści się w budynku Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, gromadzi pamiątki po dawnych mieszkańcach Rymanowa i okolic. Zbiory można podzielić na 3 kategorie:

  • zbiór narzędzi rzemieślniczych i rolniczych – głównie garbarskich, szewskich i stolarsko – bednarskich
  • sala etnograficzna z wystrojem dawnej izby mieszkalnej – zgromadzono tutaj mele, sprzęty oraz narzędzia, które znajdowały się w dawnym mieszkaniu
  • sala historyczna – jej ekspozycja to dokumenty o najważniejszych osobach i instytucjach Rymanowa i Rymanowa Zdroju, a także zbiór dawnych banknotów, używanych na ziemiach polskich od zaborów po czasy współczesne

 

KONTAKT:

Regionalna Izba Historyczna w Rymanowie
ul. Grunwaldzka 11, 38-480 Rymanów
Osoba do kontaktu – Grażyna Skolarczyk, tel. 601 085 26

Szlaki Turystyczne

Walory turystyczne Rymanowa i jego okolic , nawiązują do historii i malowniczego położenia ościennych miejscowości.  Warta uwagi jest edukacyjna ścieżka historyczna, a także ciekawe krajobrazowo szlaki rowerowe.

  • Szlak pieszy - Ścieżka historyczna: Synagoga, dom dr. Bieleckiego, kościół św. Wawrzyńca, cmentarz katolicki, Kalwaria, kirkut, ochronka św. Józefa, dawny budynek „Sokoła”, dwór Potockich, cmentarz jeńców radzieckich.

Szlaki rowerowe

  • Rowerowy szlak etnograficzny – długość trasy  31 km. Pętla: Rymanów, Bartoszów, Sieniawa, Mymoń, Pastwiska, Rudawka Rymanowska, Rymanów Zdrój, Rymanów.
  • Szlak między Zdrojami – długość trasy 24 km. Pętla: Rymanów, Rymanów Zdrój, Bałucianka, Iwonicz Zdrój, Klimkówka, Rymanów.
  • Szlak doliną Wisłoka – długość trasy  35 km. Pętla: Rymanów, Ladzin, Wróblik Królewski, Wróblik Szlachecki, Milcza, Bzianka, Besko, Mymoń, Sieniawa, Bartoszów, Rymanów.